کنفرانس هوش مصنوعی در پاریس/ ۱۰۰ سرزمین حاضر بودند/ ایران ما کجاست؟_طلوع شرق

هنگامی نوآوری در فناوری به جایی می‌رسد که از زایش جهانی تازه خبر می‌دهد، جان‌ها می‌آشوبد از چیستی جهانی که در راه است. بعد پیش‌بینی‌هایی ظهور می‌کنند برای جواب به این آشوب که طیفی می باشند از آنها که می‌گویند فناوری نوظهور سریع نابود می‌شود تا آنها که برآن‌اند جهانی دیگر متولد می‌شود و از نو آدمی. 

 

    فناوری هوش مصنوعی از این منظر دغدغه امروز است و کنفرانس «هوش مصنوعی، علم و جامعه» در پاریس گردهمایی جهانی‌یی شد برای او گفت‌و‌گو درمورد تاثیرات هوش مصنوعی بر جامعه و جهان علم و در آن از ۱۰۰ سرزمین جهان شرکت کردند. از بیشترین سطوح همانند معاون رییس جمهور آمریکا، نخست وزیر هند، معاون نخست وزیر چین و … تا سطح کارشناسی. 

 

    مقصد آن تسهیل یک او گفت‌و‌گوی چند جانبه می بود بین مهندسان و مدیران شرکت‌هایی که همه دغدغه‌شان رشد زیاد تر فناوری است با سیاست‌گذارانی که دغدغه «مسایل عمومی» دارند و این چنین اهل علم که با مرزهای تازه‌ای روبه رو‌اند تا سیاست‌مداران برای همکاری‌ها و رقابت بر سر منبع های تازه قوت. 

 

    او گفت‌و‌گویی بین سه حوزه متفاوت: غول های فناوری که تنها تقلای رشد زیاد تر دارند، جامعۀ مدنی که جایی برای مصالح عمومی است و سیاست‌مداران که بر مبنای ملاحظات قوت و داشتن دست برتر در رقابت تصمیم می‌گیرند.

 

   این اما اولین کنفرانس جهانی با دغدغۀ هوش مصنوعی نبوده است. اولین ۲۰۲۳ می بود در انگلستان و سال پیش کرۀ جنوبی میزبان می بود تا عمدتاً او گفت‌و‌گو در مخاطرات هوش مصنوعی برای صنعت، سیاست و زندگی بشر نوشته هم‌اندیشی‌ها باشد. امسال در کنفرانس پاریس اما بر خلاف دو کنفرانس قبل، مخاطرات، رنگ غالب نبوده است و کوشیده شد تا نگرانی‌ها قسمت جنبی ماجرا باشد و تمرکز زیاد تر بر گشایش‌ها و زمان‌ها باشد. 

 ارباب سیاست و اصحاب صنعت تا علمای علوم از پایه تا بین‌رشته‌ای‌های نوظهور، همه جمع شدند تا دغدغه‌هایشان را بگویند: این که چطور می‌توان از مقررات دست‌وپا گیر کم کرد و بر شدت گسترش فناوری افزود، کاربردهای این گسترش در زیست‌شناسی، فیزیک، اقتصاد و … چیست تا بهتر و زیاد تر از این فناوری در پزشکی، داروسازی، رباتیک، پردازش زبان طبیعی یا بینایی کامپیوتر، مدیریت صنعت حمل و نقل و … منفعت برد.  

 

    اگر تا بحال هوش مصنوعی فقطً نوشته مطالعه شرکت‌های فناوری بوده اکنون این کنفرانس برای دعوت از علوم اجتماعی هم می بود تا آنها هم زیاد تر داخل گود شوند و در رابطه پیامدهای گوناگون ناخواسته و خواستنی هوش مصنوعی بر جامعه بیندیشند، چیزی که بی‌تردید یک همکاری بین رشته‌ای و یقیناً بین‌المللی را می‌طلبد.  

 

 

   یکی از دغدغه‌های علمی این کنفرانس این می بود که پروژه‌های پژوهشی به سختی قابل اراعه در نشریه های علمی با موازین امروز است و سخن از این رفت که رویکردی بازتر و کم‌مرزتر باید مورد دقت قرار گیرد. 

 

    امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، از اندوخته‌گذاری نزدیک به ۱۱۲ میلیارد دلاری در گسترش هوش مصنوعی از سوی قسمت خصوصی فرانسه سخن او گفت و مطرح‌های گسترش و برنامه‌های همکاری را گفت که نشان دهنده عزم فرانسه برای ورود به عرصه رقابت با بزرگان جهان فناوری‌های تازه یعنی آمریکا و چین است. احتمالا برای ما ایرانیان دلنشین باشد که یکی از کشورهای اندوخته‌گذار در این مطرح هایی که مکرون از آن سخن او گفت امارات متحده عربی است. 

 

    به‌هرحال، مکرون این چنین بر لزوم مقررات‌زدایی در اتحادیه اروپا برای تسهیل گسترش هوش مصنوعی اصرار کرد. ویرکونن، مسئول ارشد دیجیتال اتحادیه اروپا نیز از بازنگری و اصلاح قوانین و «مقررات زدایی برای تسهیل رقابت» سخن او گفت. مقامات اتحادیه اروپا از سوی فعالان فناوری هوش مصنوعی برای مقررات زدایی در سختی بوده‌اند؛ همانند ساندارپیچای، مدیرعامل آلفابت، که در این کنفرانس اصرار کرد «منفعت‌وری در اروپا به منفعت گیری از این فناوری وابسته است.» 

 

   اتحادیه اروپا سال قبل قوانینی برای هوش مصنوعی وضع کرده می بود که فعالان این حوزه را خوش نیامد. در دهه قبل نیز اتحادیه اروپا در رابطه به کلمه داده و حریم خصوصی و نحوه فعالیت رسانه های اجتماعی قوانین سخت‌گیرانه‌ای وضع کرده می بود. یقیناً ترامپ نیز در این تصمیم به بازنگری بی‌تاثییر نبوده است، چراکه او محدودیت‌های گسترش هوش مصنوعی که در دولت بایدن وضع شده می بود را در ابتدای کار او لغو کرد.

 

   غافل‌گیری «دیپ سیک» چینی هم خود را به کنفرانس تحمیل کرده می بود. برخی مدیران شرکت‌های فناوری آنرا امید تازه‌ای می‌دانستند برای شرکت‌های هوش مصنوعی کوچکتر در اروپا که خود را در برابر هیبت و هیمنه امریکا از این رقابت کنار کشیده بودند. کلمنت دلانگ، یکی از این مدیران او گفت: «دیپ سیک نشان داده است که همه کشورها می‌توانند بخشی از هوش مصنوعی باشند، چیزی که قبلاً بدیهی نبوده است … اکنون، کل جهان در حال تلاش برای جبران عقب‌ماندگی است.»

 

   آمودی و آلتمن از مدیران نقل شرکت‌های پیشرو این حوزه، در این کنفرانس انها گفتند که سیستم هوش مصنوعی که با توانمندیهای انسان همسان باشد در کمتر از ۵ سال آینده محقق خواهد شد. چیزی که از نگرانی‌های جدی تعداد بسیاری است. 

 

   اگرچه به عمد در این کنفرانس می‌خواستند که جنبه‌های مثبت و دستاوردها و تسهیل برای گسترش فناوری را نوشته او گفت و گو کنند و یکی از دستیاران رییس جمهور مکرون هم در روز افتتاحیه «هراس‌های اغراق آمیز» را نکوهش کرد. اما با این همه، صداهای منتقد و معترض به بغل‌های گشوده به گسترش هوش مصنوعی وجود داشت. 

 

  برخی دلواپس بودند که این سیاست‌های باز به بازار کار ضربه می‌زند و افراد بسیاری را بیکار می‌کند. 

 

  آنها برآنند که با این شوق نمی توان همراه شد که گسترش هوش مصنوعی همسان با انسان جهانی برمی سازد سراسر خیر و خوبی چراکه این خیال شیرین با حقیقت قیمت‌های حاکم، و عرف‌های نهادینه شده و نهادهای جا افتاده نمی خواند. آنها از لزوم «چارچوب‌هایی برای نوآوری» و «تلاش برای هوش مصنوعی ایمن» سخن انها گفتند.

راستی جای ایران ما در این قبیل گفتگوهای جهانی کجاست؟ سهم ایران ما با این همه ذخایر و منبع های در اندوخته‌گذاری برای فناوری‌های نوظهور کجاست؟