اولین فیلمساز زن جهان چه فردی می بود؟

وجود در نخستین روزهای به وجود امدن سینما

به پشتیبانی دیجیتالیزه کردن، تحقیق دقیق‌ و آگاهی‌ای تازه نسبت به دستاوردهای زنان در سال‌های نخستین تاریخ سینما اطلاعات حاضر درمورد سازندگان فیلم‌ها نیز در حال تحول است، از جمله در رابطه آلیس گی که از پیشگامان فیلمسازی محسوب می‌بشود.

آلیس گی در سال ۱۸۷۳ در شرق پاریس به دنیا آمد. ۲۰ ساله می بود که به گفتن منشی در کارخانه دوربین‌سازی مشغول به کار و در آنجا با فیلم به گفتن وسیله ارتباطی آشنا شد.

هنگامی که برادران لومیر، پیشکسوتان فیلمسازی، نخستین آثارشان را خلق می‌کردند، در کنار آنان وجود داشت و کارفرمای خود را عوض کرد که حال ال. گومون نام داشت و تهیه کننده فیلم می بود. آلیس گی هم در آنجا اجازه یافت فیلم بسازد و در کار او هم موفق می بود.

برخی از زنان تاریخدان حتی نوشته‌اند که او کارگردان نخستین فیلم سینمایی جهان بوده است. اما این نوشته مورد اختلاف است. گی در سال‌هایی که با گومون همکاری داشت فیلم‌های کوتاهی می‌ساخت که در آن دوره معمول بودند. فیلم‌های او ماجراجویانه یا وسترن یا کمدی بودند. در سال ۱۹۰۶ فیلمی پرخرج‌تر به نام “La Vie du Christ” با صدها سیاهی لشکر ساخت.

دفاع از حقوق زنان در عرصه فیلم

آلیس گی از همان ابتدا به همه جنبه‌های فیلمسازی علاقه داشت. او سال‌ها سپس، وقتی که در آمریکا کار می‌کرد، در مقاله‌ای برای مجله آمریکایی “Moving Picture World” نوشت: «این نوشته برای زمان‌های دراز علتحیرتم می‌شد که چرا تعداد بیشتری از زنان از این زمان بی‌نظیر که هنر فیلم به آن‌ها می‌داد، منفعت نمی‌بردند تا به گفتن کارگردان سینما راه رسیدن به شهرت و خوشبختی را طی کنند.»

گی از همان ابتدای کار او دست به آزمایش با صدا و رنگ زد. او در این باره با مطمعن به نفس همه می‌نویسد: «از بین همه هنرها به گمان زیاد هیچ کدام نیست که آن‌ها [زنان؛ توضیح سردبیری] بتوانند با صرف زمان در آن این چنین منفعت گیری عالی‌ای از استعدادهایشان بکنند؛ استعدادهایی که در آن‌ها زیاد زیاد تر از مردان است و وجودشان برای تکامل بخشیدن به این هنر الزام دارد.»

شناخت توانایی‌های فنی

آلیس گی با روال فنی فیلمسازی نیز به خوبی آشنا می بود. او در این مورد می‌نویسد: «هیچ چیز در رابطه با ساختن یک فیلم وجود ندارد که یک زن نتواند همانند یک مرد از مسئولیت انجام آن برآید و هیچ دلیلی وجود ندارد که یک زن نتواند بر همه جنبه‌های فنی این هنر به طور کامل تسلط اشکار کند.» او معتقد می بود که فیلمسازی “عرصه‌ای مناسب برای فعالیت‌های زنان است”. و این اندیشه را گی در سال ۱۹۱۴ به روی کاغذ آورده است.

گی در تشکیل صدها فیلم به گفتن تهیه‌کننده و کارگردان شراکت داشت. او در سال ۱۹۰۷ با هربرت بلاش فیلمبردار ازدواج کرد و با او به آمریکا رفت. نام او سپس به گفتن آلیس گی – بلاش در تاریخ سینما ثبت شد. او در سال ۱۹۱۰ یک استودیوی فیلمسازی به نام “سولاکس” را تاسیس کرد. آلیس گی برای دهه‌ها تنها زن در راس یک استودیوی فیلمسازی آمریکایی می بود.

گی به فراموشی سپرده شد 

گی در دهه ۱۹۲۰ بعد از چند تلاش ناموفق از فیلمسازی کناره گرفت، از همسرش جدا شد و با دو فرزندش به فرانسه برگشت. در آنجا نام آلیس گی برای سال‌های دراز از خاطر تاریخ‌نویسان سینما فراموش شد. اشتفان دروسلر می‌گوید که «در ذهن سینمادوستان، مردان به طور سنتی جایگاه برتر را دارند» و حقیقت این است که بیشتر از ۹۰ درصد تاریخدانان سینما مرد بوده‌اند: «بدیهی است که این تاریخ‌نویسی فیلم کمتر به زنان دقت داشته است.»